Kayıt Ol
Türkiyem
******'ün doğum tarihi
"******'ün evi" (Apostolu Pavlu Cad. No: 75, Aya Dimitriya Mah., Selanik, Yunanistan)
******'ün kesin doğum tarihi bilinmemektedir. Kendisi de bilmiyordu. Gregoryen takvimi 26 Aralık 1925'ten
sonra Türkiye'de kullanılmaya başlanmıştır, doğum tarihi konusundaki
karışıklık ise Osmanlı döneminde kullanılan iki takvimden doğmuştur. Bu
dönemde kullanılan Hicri takvim ve Rumi takvimin
ortak noktaları, ******'ün kaydedilen doğum yılı olan 1296'nın yanında
hicri veya rumi olduğunun belirtilmemesi, gregoryen takvimde ay ve yıla
bağlı olarak 1880 veya 1881 yılından hangisine denk geldiğinin kesin
olarak bulunmasını zor hale getirmiştir. [9] Faik Reşit Ünat araştırmaları sırasında Zübeyde Hanım'ın Selanik'teki
komşularını ziyaret etmiş ve bu konuda sorular sormuştur. Aldığı
cevaplar çelişmektedir, bazı komşular ******'ün bir ilkbahar gününde
doğduğunu söylerken bazı komşular ise kış günü (ocak veya şubat)
olduğunu iddia etmişlerdir. ******'ün kendisi, annesinin ona bir bahar
gününde doğduğunu söylediğini, kız kardeşi Makbule Atadan ise annesinin ona Mustafa Kemal'in fırtınalı bir gecede doğduğunu söylediğini ifade etmişlerdir. Enver Behnan Şapolyo Zübeyde Hanım'ın 23 Kânunievvel 1296'da doğduğunu söylediğini belirterek ******'ün 23 Aralık 1880'de doğduğunu öne sürmüş, Şevket Süreyya Aydemir ise bu tarihin 4 Ocak 1881
olduğunu iddia etmiştir. Şişli ****** Müzesi'nde gösterimde bulunan
******'ün son nüfus cüzdanının üzerinde doğum tarihi kısmında 1881
görülebilir haldedir.[9] 1882 doğumlu olan Ali Fuat Cebesoy Şişli'deki evinde kensidinin Rauf Bey'le ben senin ağabeyin sayılırız. Çünkü ikimiz de senden birer yaş büyüğüz diye konuştuğunu kaynak göstererek "1881 tevellütlü" olduğunu yazmıştır.[10]
Kurtuluş Savaşı'nın başlangıcı kabul edilen 19 Mayıs
tarihinin ******'ün doğum günü olarak kabulü tarihçi Reşit Saffet
Atabinen'in bir jestinin sonucudur. Atabinen'in ulusun doğuşu üzerine
yaptığı bir jest 19 Mayıs'ın önemini iyi şekilde yansıttığı için
******'ün takdirini kazanmıştır. İzleyen günlerde bir öğretmenin,
planladıkları “Gazi” günü için ******'ün doğum gününü sorması üzerine
****** tam tarihi bilmediğini söylemiş ve Gazi Günü için 19 Mayıs'ı
önermiştir. Tevfik Rüştü Aras, ****** ile yaptıkları günler süren bir araştırmadan sonra doğum tarihi aralığını 10 Mayıs ve 20 Mayıs
arasına daralttıklarını söyler. ****** bu araştırmadan sonra “neden 19
Mayıs olmasın” demiştir. Bu tarih resmi olarak halka ve diplomatik
kanallarca diğer ülkelere bildirilmiştir. Ancak bu tarih ilginç bir
durum yaratmıştır, 1881 yılının 19 Mayıs günü, Rumi takvimde 1297 yılına denk gelmektedir, ancak kaydedilmiş doğum tarihi Rumi 1296 yılıdır. Rumi 1296 yılı 13 Mart 1880 ile 12 Mart 1881 arasında sürmüştür, bu sebeple alternatif olarak ******'ün doğum tarihi 19 Mayıs 1880 olabilir. Bu sebeplerle ne tarih ne de yıl genel kabul görmemiştir. Mustafa Kemal Derneği eski başkanı Muhtar Kumral 13 Mart 1958'deki bir basın konferansında ******'ün doğum tarihini ******'ün kız kardeşi Makbule Atadan'ın sözlerine dayanarak 13 Mart 1881 olarak belirlediklerini söylemiştir. Ancak Gregoryen 13 Mart 1881, Rumi 1 Mart 1297'ye denktir, ******'ün doğum yılı ise 1296 olarak kayda geçmiştir, bu sebeple geçerlilik iddiası zan altındadır.[9]
******'ün Rumi 1296'da doğduğuna ilişkin kayıt bulunsa da,
******'ün doğum gününü net olarak söyleyebilmek için gerekli miktarda
kayıt bulunmamaktadır. ******'ün doğum günü Gregoryen 1880 veya 1881'e
denk geliyor olabilir. ******'ün doğum günü, kendi onayıyla resmi
olarak 19 Mayıs olarak belirlenmiştir. Bu gün Türk Kurtuluş Savaşı'nın başlangıcı olması sebebiyle önem verdiği bir gündür.[9]
Erken Meslek Hayatı, 1905-1914
Şam'da staj ve İttihat ve Terakki Cemiyeti
1905-1907 yılları arasında Şam'da Lütfi Müfit Bey (Özdeş) ile birlikte 5.Ordu emrinde görev yaptı. 1906 Ekim ayında Binbaşı Lütfi Bey, Dr. Mahmut Bey, Lüfti Müfit Bey ve askerî tabip Mustafa Bey (Cantekin) ile birlikte 'Vatan ve Hürriyet' adlı bir cemiyeti kurduktan sonra ordu'dan izinsiz Selânik'e gitti. Selânik Merkez Komutan Muavini Yüzbaşı Cemil Bey
(Uybadın)'in yardımıyla karaya çıktı ve orda cemiyetinin şubesini açtı.
Bir süre sonra arandığını öğrendi ve ona ağabeylik yapan Albay Hasan
Bey, Yafa'ya dönüp oranın komutanı Ahmet Bey'e Mısır
sınırında Bîrüssebi'ye gönderildiğini birdirmesini önerdi. Ahmet Bey de
Mustafa Kemal Bey'i Bîrüssebi'ye tayin etti ve bir süre sonra topçu
staj için tekrar Şam'a gönderildi.[11] 20 Haziran 1907'de Kolağası (Kıdemli Yüzbaşı) oldu ve 13 Ekim 1907'de 3.Ordu'ya atandı.[8] Ancak Selânik'e vardığında 'Vatan ve Hürriyet'in şubesinin İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne ilhak edildiğini öğrendi. Bu yüzden kendisi de 1908 Şubat ayında İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne üye oldu (Üye numarası: 322)[12]. 22 Haziran 1908'de Rumeli Doğu Bölgesi Demiryolları Müfettişliğine atandı.[8]
Kıdemli Yüzbaşı
Birinci Libya görevi (1908)
23 Temmuz 1908'de Meşrutiyet'in ilanından sonra sonbahar aylarında İttihat ve Terakki Cemiyeti tarafından, toplumsal ve siyasal sorunları ve güvenlik problemlerini incelemek üzere Trablusgarp (bugünkü Libya'nın bir parçası)'a gönderildi. Burada 1908 Devriminin fikirlerini Libyalılara yaymaya ve buradaki nüfusun farklı kesimlerinden gelenleri Jön Türk politikasına kazanmaya çalıştı.[13] Bu siyasi görevin yanı sıra bölge halkının güvenliği ile de ilgilendi. Kentin dışında yapılan bir savaş tatbikatında Bingazi
garnizonuna önderlik ederek askerlere modern taktikler öğretti. Bu
tatbikat süresince isyancı bir şeyhin evini sararak bölgede sistem
karşıtı başka güçlü kişilere örnek olması amacıyla onu kontrol altına
aldı. Ayrıca hem kentli, hem de kırsal bölge insanlarını korumak için
bir yedek asker ordusu planlamaya başladı.[14]
"******'ün evi" (Apostolu Pavlu Cad. No: 75, Aya Dimitriya Mah., Selanik, Yunanistan)
******'ün kesin doğum tarihi bilinmemektedir. Kendisi de bilmiyordu. Gregoryen takvimi 26 Aralık 1925'ten
sonra Türkiye'de kullanılmaya başlanmıştır, doğum tarihi konusundaki
karışıklık ise Osmanlı döneminde kullanılan iki takvimden doğmuştur. Bu
dönemde kullanılan Hicri takvim ve Rumi takvimin
ortak noktaları, ******'ün kaydedilen doğum yılı olan 1296'nın yanında
hicri veya rumi olduğunun belirtilmemesi, gregoryen takvimde ay ve yıla
bağlı olarak 1880 veya 1881 yılından hangisine denk geldiğinin kesin
olarak bulunmasını zor hale getirmiştir. [9] Faik Reşit Ünat araştırmaları sırasında Zübeyde Hanım'ın Selanik'teki
komşularını ziyaret etmiş ve bu konuda sorular sormuştur. Aldığı
cevaplar çelişmektedir, bazı komşular ******'ün bir ilkbahar gününde
doğduğunu söylerken bazı komşular ise kış günü (ocak veya şubat)
olduğunu iddia etmişlerdir. ******'ün kendisi, annesinin ona bir bahar
gününde doğduğunu söylediğini, kız kardeşi Makbule Atadan ise annesinin ona Mustafa Kemal'in fırtınalı bir gecede doğduğunu söylediğini ifade etmişlerdir. Enver Behnan Şapolyo Zübeyde Hanım'ın 23 Kânunievvel 1296'da doğduğunu söylediğini belirterek ******'ün 23 Aralık 1880'de doğduğunu öne sürmüş, Şevket Süreyya Aydemir ise bu tarihin 4 Ocak 1881
olduğunu iddia etmiştir. Şişli ****** Müzesi'nde gösterimde bulunan
******'ün son nüfus cüzdanının üzerinde doğum tarihi kısmında 1881
görülebilir haldedir.[9] 1882 doğumlu olan Ali Fuat Cebesoy Şişli'deki evinde kensidinin Rauf Bey'le ben senin ağabeyin sayılırız. Çünkü ikimiz de senden birer yaş büyüğüz diye konuştuğunu kaynak göstererek "1881 tevellütlü" olduğunu yazmıştır.[10]
Kurtuluş Savaşı'nın başlangıcı kabul edilen 19 Mayıs
tarihinin ******'ün doğum günü olarak kabulü tarihçi Reşit Saffet
Atabinen'in bir jestinin sonucudur. Atabinen'in ulusun doğuşu üzerine
yaptığı bir jest 19 Mayıs'ın önemini iyi şekilde yansıttığı için
******'ün takdirini kazanmıştır. İzleyen günlerde bir öğretmenin,
planladıkları “Gazi” günü için ******'ün doğum gününü sorması üzerine
****** tam tarihi bilmediğini söylemiş ve Gazi Günü için 19 Mayıs'ı
önermiştir. Tevfik Rüştü Aras, ****** ile yaptıkları günler süren bir araştırmadan sonra doğum tarihi aralığını 10 Mayıs ve 20 Mayıs
arasına daralttıklarını söyler. ****** bu araştırmadan sonra “neden 19
Mayıs olmasın” demiştir. Bu tarih resmi olarak halka ve diplomatik
kanallarca diğer ülkelere bildirilmiştir. Ancak bu tarih ilginç bir
durum yaratmıştır, 1881 yılının 19 Mayıs günü, Rumi takvimde 1297 yılına denk gelmektedir, ancak kaydedilmiş doğum tarihi Rumi 1296 yılıdır. Rumi 1296 yılı 13 Mart 1880 ile 12 Mart 1881 arasında sürmüştür, bu sebeple alternatif olarak ******'ün doğum tarihi 19 Mayıs 1880 olabilir. Bu sebeplerle ne tarih ne de yıl genel kabul görmemiştir. Mustafa Kemal Derneği eski başkanı Muhtar Kumral 13 Mart 1958'deki bir basın konferansında ******'ün doğum tarihini ******'ün kız kardeşi Makbule Atadan'ın sözlerine dayanarak 13 Mart 1881 olarak belirlediklerini söylemiştir. Ancak Gregoryen 13 Mart 1881, Rumi 1 Mart 1297'ye denktir, ******'ün doğum yılı ise 1296 olarak kayda geçmiştir, bu sebeple geçerlilik iddiası zan altındadır.[9]
******'ün Rumi 1296'da doğduğuna ilişkin kayıt bulunsa da,
******'ün doğum gününü net olarak söyleyebilmek için gerekli miktarda
kayıt bulunmamaktadır. ******'ün doğum günü Gregoryen 1880 veya 1881'e
denk geliyor olabilir. ******'ün doğum günü, kendi onayıyla resmi
olarak 19 Mayıs olarak belirlenmiştir. Bu gün Türk Kurtuluş Savaşı'nın başlangıcı olması sebebiyle önem verdiği bir gündür.[9]
Erken Meslek Hayatı, 1905-1914
Şam'da staj ve İttihat ve Terakki Cemiyeti
1905-1907 yılları arasında Şam'da Lütfi Müfit Bey (Özdeş) ile birlikte 5.Ordu emrinde görev yaptı. 1906 Ekim ayında Binbaşı Lütfi Bey, Dr. Mahmut Bey, Lüfti Müfit Bey ve askerî tabip Mustafa Bey (Cantekin) ile birlikte 'Vatan ve Hürriyet' adlı bir cemiyeti kurduktan sonra ordu'dan izinsiz Selânik'e gitti. Selânik Merkez Komutan Muavini Yüzbaşı Cemil Bey
(Uybadın)'in yardımıyla karaya çıktı ve orda cemiyetinin şubesini açtı.
Bir süre sonra arandığını öğrendi ve ona ağabeylik yapan Albay Hasan
Bey, Yafa'ya dönüp oranın komutanı Ahmet Bey'e Mısır
sınırında Bîrüssebi'ye gönderildiğini birdirmesini önerdi. Ahmet Bey de
Mustafa Kemal Bey'i Bîrüssebi'ye tayin etti ve bir süre sonra topçu
staj için tekrar Şam'a gönderildi.[11] 20 Haziran 1907'de Kolağası (Kıdemli Yüzbaşı) oldu ve 13 Ekim 1907'de 3.Ordu'ya atandı.[8] Ancak Selânik'e vardığında 'Vatan ve Hürriyet'in şubesinin İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne ilhak edildiğini öğrendi. Bu yüzden kendisi de 1908 Şubat ayında İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne üye oldu (Üye numarası: 322)[12]. 22 Haziran 1908'de Rumeli Doğu Bölgesi Demiryolları Müfettişliğine atandı.[8]
Kıdemli Yüzbaşı
Birinci Libya görevi (1908)
23 Temmuz 1908'de Meşrutiyet'in ilanından sonra sonbahar aylarında İttihat ve Terakki Cemiyeti tarafından, toplumsal ve siyasal sorunları ve güvenlik problemlerini incelemek üzere Trablusgarp (bugünkü Libya'nın bir parçası)'a gönderildi. Burada 1908 Devriminin fikirlerini Libyalılara yaymaya ve buradaki nüfusun farklı kesimlerinden gelenleri Jön Türk politikasına kazanmaya çalıştı.[13] Bu siyasi görevin yanı sıra bölge halkının güvenliği ile de ilgilendi. Kentin dışında yapılan bir savaş tatbikatında Bingazi
garnizonuna önderlik ederek askerlere modern taktikler öğretti. Bu
tatbikat süresince isyancı bir şeyhin evini sararak bölgede sistem
karşıtı başka güçlü kişilere örnek olması amacıyla onu kontrol altına
aldı. Ayrıca hem kentli, hem de kırsal bölge insanlarını korumak için
bir yedek asker ordusu planlamaya başladı.[14]