Serbest bölgelere yeni kolaylık

Serbest Bölgeler Kanunu ile Gümrük Kanunu`nda değişiklik yapan yasa Resmi Gazete`de yayımlandı. 1 Ocak 2009`da yürürlüğe girecek yasaya göre, serbest bölgelerde arazi kiralayarak bina ve tesis inşa edenlere 30 yıl, üretim dışında faaliyet gösteren diğer kullanıcılara ise 20 yıl süreli verilen faaliyet ruhsatı süreleri 49 yıla çıkartılacak.
Serbest bölgelerde istihdam edilen personel için 2008 yılı sonuna kadar sağlanan gelir vergisi muafiyeti, Avrupa Birliğine tam üyeliğin gerçekleştiği tarihe kadar uzatılacak. Serbest bölgelerdeki faaliyetleri değerlendirmek, bu bölgelerin geliştirilmesine ve sorunların çözümüne ilişkin stratejileri belirlemek ve önerilerde bulunmak üzere Serbest Bölgeler Koordinasyon Kurulu oluşturulacak.
MUAFİYETLER GENİŞLETİLDİ
Serbest bölgelerdeki faaliyetler, Ekonomik İşler Yüksek Koordinasyon Kurulu yerine Yüksek Planlama Kurulu tarafından belirlenecek. Oluşturulacak Serbest Bölgeler Koordinasyon Kurulu, bu bölgelerde yaşanacak sorunların çözümüne yönelik stratejiler geliştirecek.
Büyük yatırımcı üretici firmaların faaliyet gösterdiği serbest bölgelerde, günlük ihtiyaçların ve sarf malzemelerinin girişinin kolaylaştırılması amacıyla ihracat işlemine tabi tutulacak Türkiye mahreçli mallar için esas alınan tutar 500 dolardan 5 bin dolara çıkarılacak. Serbest bölgelerde, arazi ve Hazine`ye intikal eden binaların kiraya verilmesi, binaların diğer kullanıcılara kullanım hakkının devri işlemleri Devlet İhale Kanunu`na tabi olmayacak.
Serbest bölgelerde istihdam edilen personel için bu yılın sonuna kadar sağlanan gelir vergisi muafiyeti, AB`ye tam üyeliğin gerçekleştiği tarihi içeren yılın vergilendirme döneminin sonuna kadar uzatılacak. Üretim faaliyetinde bulunan mükelleflerin, serbest bölgelerde ürettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançları gelir veya kurumlar vergisine tabi olmayacak
YILLIK 500 MİLYON DOLARLIK KATKI
Türkiye`de bulunan serbest bölgeler ekomiye büyük katkı sağlıyor. Serbest bölgelerin bu güne kadar Türkiye`ye 500 milyon dolar katkı sağladığı söyleniyor. Yabancı sermaye yatırımları ve dış ticareti arttırmak, ihracat ve ithalatı arttırmak gibi hedeflerle kurulan serbest bölgelerin en çok ithalat rakamlarını arttırdığı gözlendi. Son 6 ayda serbest bölgelerde 7.1 milyar dolar tutarında dış ticaret yapılırken, sanayi ürünleri sektöründeki toplam ticaret hacmi 6.9 milyar doları buldu. Tarım sektöründeki toplam ticaret hacmi 184.2 milyon dolar, madencilik-taşocakçılığı sektöründeki toplam ticaret hacmi ise 13.1 milyon dolar oldu.
Serbest bölgeler ihracat ve ithalata bu kadar destek olurken Türkiye`ye gelen yabancı yatırımcıların bu bölgelerde bazı sıkıntılar yaşaması yatırımcının ilgisini azalttığı gözleniyor. Uzmanlar, serbest bölgelerde faaliyet gösteren firmalardan birden fazla vergi alınmasının yatırımcıyı kaçırdığını kaydediyor. Geçen yıldan bu yana bölgelerin yeniden canlandırılması ve yatırımda global şirketlerin çekim merkezi olması için Bakanlığın devletten aldığı destekle serbest bölgelerin etkinleşmesi üzerine yapılan çalışmalar hızlandı.
Serbest bölgeler firmaları da teşvik ediyor
Serbest bölgelerin kurulması ve işletilmesindeki temel amaçların ihracat için yatırım ve üretimi artırmak, yabancı sermaye ve teknoloji girişini hızlandırmak, ekonominin girdi ihtiyacını ucuz ve düzenli bir şekilde temin etmek, dış finansman ve ticaret imkanlarından daha fazla yararlanmak olduğu belirtiliyor. Bulundukları ülke ekonomilerine sağladıkları katkıların yanında, esnek ve çağdaş idari yapılarıyla dış ticarete yönelmek isteyen firmalara modern ve gelişmiş bir yatırım ortamı sağlayan serbest bölgeler lojistik merkezler olarak ülkemizde de önemlerini artırıyor. Mersin, Adana, İzmir gibi illerde dağılım gösteren serbest bölgeler Türkiye`nin gelişmesi için birçok imkanı önümüze sunuyor. Yabancı sermayeli firmaların ve yatırım yapmak isteyen iş dünyasının önde gelen iş adamları da serbest bölgelerden teşvik alıyor. Yatırım yapmak isteyen firmalar risk faktörünün düşük, karlılığın yüksek olduğu serbest bölgelere yatırım yapmaları konusunda uyarılıyor. Böylece ülkeye yeni teknolojilerin girmesi hızlanıyor. Bu bölgeler ülkede kullanılması düşünülen yeni ticari ve ekonomik politikaların denenebilmesini sağlarken, bu bölgelerde yaratılan istihdamla birlikte bölgedeki üretim ve ticari faaliyetlerle ülke içindeki diğer faaliyetlere etki ederek dolaylı istihdam imkanı da veriyor.
SERBEST BÖLGEDE 2 BİN 261 FİRMA VAR
Türkiye`de farklı bölgelere dağılan serbest bölgemiz var. Toplam 21 tane olan bu bölgelerde, yerli ve yabancı birçok firma faaliyet gösteriyor. Üretim, alım-satım ve diğer faaliyetler olmak üzere bölgelerde toplam 3 bin 63 yerli ve 648 yabancı firma toplam 3 bin 711 firma faaliyette. Bölgelerde üretim yapan firmalar azınlıkta iken, alım satım yapan bin 892 yerli, 369 yabancı toplam 2 bin 261 firma bulunuyor. Türkiye`de ilk serbest bölge Mersin-Antalya bölgesinde kuruldu. 1987 yılında kurulan bu serbest bölge sonrasında diğer serbest bölgeler; İstanbul Havalimanı, Adana, Trabzon, Tuzla Deri, Mardin, Erzurum, Çorlu, İstanbul Menkul Kıymetler, İzmir, Rize, Samsun, Trakya, Gaziantep, Kayseri, Kocaeli TUBİTAK-MAM.
Türkiye`de Serbest Bölgelerde Sağlanan Teşvik ve Avantajlar
Hazır işyeri kiralamak suretiyle üretim konusunda faaliyet gösterecek kiracı-kullanıcı firmalar için 15 yıl, diğer konularda 10 yıl, kendi işyerini inşa etmek suretiyle üretim konusunda faaliyet gösterecek yatırımcı-kullanıcı firmalar için 30 yıl, diğer konularda ise 20 yıl süreli Faaliyet Ruhsatı veriliyor. Serbest bölgedeki faaliyetlerle ilgili her türlü ödemeler dövizle yapılıyor. Serbest bölge faaliyetlerinden elde edilen kazanç ve gelirler kambiyo rejimine ve herhangi bir izne tabi olmaksızın, yurt dışına veya Türkiye`ye transfer edilirken fiyat, kalite ve standartlarla ilgili olarak kamu kurum ve kuruluşlarına verilen yetkiler serbest bölgelerde uygulanmıyor.Serbest bölgeler gümrük bölgesi dışında sayıldığından, serbest bölgeler ile Türkiye arasında yapılan ticarette dış ticaret rejimi hükümleri uygulanıyor. Başka bir deyişle, Türkiye`den serbest bölgeye satılan mallar ihracat rejimine, serbest bölgeden alınan mallar ise ithalat rejimine tabi olup, serbest bölge kullanıcıları Türkiye`den KDV`siz mal ve hizmet satın alabilirler. Diğer taraftan, serbest bölge ile diğer ülkeler ve diğer serbest bölgeler arasında dış ticaret rejimi hükümleri uygulanmaz.
TÜRK MALLARINA KISITLAMA YOK
Serbest bölgelerde sağlanan imkanlar Türk ekonomisi için oldukça olumlu bir nitelikte. Serbest bölgelerden Türkiye`ye yönelik mal satışına kısıtlama getirilmezken, mallar serbest bölgede süre sınırlaması olmaksızın kalabiliyor. Ayrıca bölgelerde sağlanan teşvik ve avantajlardan yerli ve yabancı bütün firmalar eşit olarak yararlanıyor.Serbest bölgeler; AB ve Orta Doğu pazarlarının yakınında, Akdeniz, Ege ve Karadeniz`deki büyük limanlara, uluslararası havaalanlarına, karayolu ağlarına, kültür, turizm ve eğlence merkezlerine yakın yerlerde kurulmasıyla da önem taşıyor.
GÜMRÜK VERGİSİ ÖDENMİYOR
Serbest bölgeye getirilen Türkiye veya AB menşeli ya da buralarda serbest dolaşımda bulunan Gümrük Birliği kapsamındaki malların, serbest dolaşımda bulunma statüsü değişmediğinden, Türkiye`ye veya AB üyesi ülkelere girişinde gümrük vergisi ödenmiyor.Ayrıca, üçüncü ülke menşeli malların serbest bölgeye girişinde ve bu malların Türkiye veya AB üyesi ülkeler dışındaki üçüncü ülkelere gönderilmesi halinde de gümrük vergisi ödenmez. Ancak, serbest bölgeden Türkiye`ye veya AB üyesi ülkelere gönderilen serbest dolaşım durumunda olmayan üçüncü ülke menşeli mallar için Ortak Gümrük Tarifesi ile uyumlaştırılmış Türk Gümrük Tarife Cetveli`nde belirtilen oran üzerinden gümrük vergisi uygulanıyor.
Bölgelerde 50 bin kişi istihdam ediliyor
Türkiye`nin farklı bölgelerinden birçok insan bu serbest bölgelerde çalışıyor. Toplam 50 bin 27 kişinin istihdam edildiği serbest bölgelerde en fazla personel Ege bölgesinde bulunuyor. Ege bölgesinde bulunan serbest bölgelerde 13 bin 323 kişi çalışıyor.